Lekarstwem na upalne dni jest odrobina chłodu, czy klimatyzacja to dobre rozwiązanie? Czy kryje się w niej niewidzialne gołym okiem niebezpieczeństwo? Jak to możliwe, że w urządzeniu, które ma przynosić korzyść kryje się groźny przeciwnik. Wszystko za sprawą bakterii Legionella pneumophilia.
Choroba Legionistów
Zacznijmy od początku, czym właściwie jest choroba legionistów, skąd pochodzi, gdzie najczęściej można się z nią spotkać. Odpowiedź na te pytania jest bardzo prosta, jednak kryje wiele ważnych informacji, które w przyszłości mogą każdego z nas uchronić przed ostrym zapaleniem płuc, a w konsekwencji nawet śmiercią.
Legionelloza to infekcja, którą wywołują bakterie Legionella pneumophilia, w wyniku kontaktu z patogenem osoba zarażona boryka się z łagodnymi problemami układu oddechowego a nawet ciężkim zapaleniem płuc. Bakteria może wywołać słyszaną przez wiele osób chorobę legionistów i mniej znaną gorączkę Pontiac.
Nagłe pojawienie się bakterii wspominane jest w historii przez słynne wydarzenie, w latach 70. XX wieku, a dokładnie w 1976 roku, w rocznicę podpisania Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych, u uczestników konwentu Legionu Amerykańskiego w Filadelfii zaobserwowano zapalenie płuc. Zachorowało 221 osób, wśród nich 34 niestety poniosły śmierć. Dochodzenie, które zostało prowadzone przez Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób w Atlancie ustaliło, że bakteria, która wywołała zachorowania to Legionella pneumophila. Do tak szerokiego zachorowania doprowadził patogen, który rozwijał się intensywnie w hotelowym systemie klimatyzacji. Bakteria swą nazwę otrzymała na cześć pamiętnego zjazdu, a choroba nazywana jest legionellozą. Przeprowadzając wnikliwe badania, po wielu dochodzeniach, stwierdzono, że bakteria ta pojawiała się już wcześniej.
Choroba jest bardzo groźna, lecz ludzki organizm z bakterią w pewnym stopniu sobie radzi, po kontakcie z patogenem wytwarzają się przeciwciała, tylko w niektórych przypadkach pojawiają się silne symptomy legionellozy (szacunkowo 5-30% osób chorujących na chorobę legionistów umiera).
Wiele przeprowadzonych badań udowodniło, że Legionella rozprzestrzenia się poprzez powietrze z wody i z gleby. Choroba nie przenosi się z człowieka na człowieka, lecz w wyniku wdychania aerozolu wodno-powietrznego, patogenem nie można zarazić się spożywając skażoną nim wodę.
Występowanie bakterii
Gdzie można spotkać się z bakterią? Wbrew pozorom jest ona bardzo rozpowszechniona, można napotkać nią w strumieniach, stawach, zbiornikach wodnych, instalacjach wody ciepłej, sitkach prysznicowych, basenach z hydromasażem, sprzęcie medycznym, inhalatorach domowych, klimatyzatorach a nawet w ziemi z wyrobisk.
Sprzyjające warunki to oczywiście duża wilgotność, temperatura (35-45oC), zastoiny wody, obecność jonów żelaza i wapnia, a także słaba dezynfekcja.
Kraje o wysokim stopniu rozwoju chętnie wykorzystują nowinki techniki, a wśród nich klimatyzatory, można je spotkać w biurach, hotelach, domach a w samochodach to już raczej standard, są to urządzenia, które posiadają szczególnie dobre warunki do rozwoju bakterii. Wzrost liczby zachorowań zauważalny jest szczególnie w lecie, gdzie występują wysokie temperatury, a klimatyzacja jest coraz powszechniej wykorzystywana.
Bakteria rozprzestrzenia się poprzez wdychanie aerozolu wodno-powietrznego, najczęściej chorują osoby o obniżonej odporności, szczególnie mężczyźni powyżej 40 roku życia, a także osoby borykające się ze schorzeniami jak cukrzyca, niewydolność nerek, nadmiar żelaza, choroby serca. Negatywnie na działanie bakterii reagują także pacjenci, którzy prowadzili zły tryb życia, palili i pili alkohol. Duży wpływ na stopień zarażenia ma częstotliwość podróżowania, im częstsze wyjazdy tym łatwiej zarazić się bakterią.
Objawy legionellozy
Legionelloza to podstępna choroba, która może dawać zróżnicowane objawy, w zależności, którą odmianę obierze wyróżnia się postać płucną (chorobę legionistów) oraz postacie pozapłucne (w tym łagodną gorączkę Pontiac oraz ciężką formę pozapłucną).
Gorączka Pontiac obiera symptomy podobne przy tradycyjnej grypie jak chociażby utrata apetytu, bóle głowy, mięśni oraz zmęczenie, suchy kaszel, bóle brzucha może pojawić się biegunka. Objawy ustępują zaledwie po kilku dniach.
Choroba legionistów to ciężkie zapalenie płuc, wczesne stadium przypomina zwykłą grypę, lecz wraz z rozwojem choroby pojawiają się dodatkowe symptomy wysoka temperatura, dreszcze, suchy kaszek. Późniejszy etap przynosi nowe objawy jak wilgotny kaszel z plwocinami a nawet krwią, duszności, bóle klatki piersiowej, zaburzenia świadomości. Czas trwania nawet do kilku tygodni, istnieje ryzyko ostrej niewydolności oddechowej, a w konsekwencji nawet śmierć.
Ostra niewydolność pozapłucna najczęściej pojawia się u osób z obniżoną odpornością, zakażeniom najczęściej podlegają mózg, jelita, wątroba, nerki, skóra. Zbyt późne rozpoznanie choroby może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń, sepsy, a w najgorszym etapie nawet do śmierci.
Klimatyzacja a Legionella
Profilaktyka najważniejsza, wielu chorobom można zapobiec, tak też jest w przypadku legionellozy. W tym wypadku najważniejsza jest czystość, należy zwrócić uwagę na zbiorniki wodne, z urządzeń i kanalizacji usuwać rdzę. Fontanny czy zanieczyszczone kąpieliska to także duże siedlisko, należy unikać wdychania aerozolu wody.
A co z klimatyzacją? Dziś te urządzenia pracują w bardzo wielu miejscach, dlatego ważne jest aby czyścić klimatyzację oraz ją dezynfekować preparatami o najszerszym spektrum działania. Ważne, aby preparaty do czyszczenia i dezynfekcji klimatyzacji były przebadane w kierunku skuteczności przeciw Legionella pneumophilia, w jak najkrótszym czasie.
Zarówno w przypadku układów klimatyzacji i wentylacji HVAC w budynkach prywatnych (domy, mieszkania), w budynkach komercyjnych (salony kosmetyczne, gabinety medyczne, sklepy itp.) przemysłowych, instytucjonalnych (m.in. urzędy, szkoły), jak i wszelkich pojazdach (np. samochody osobowe, samochody ciężarowe, pojazdy transport publicznego) zalecana jest konserwacja i czyszczenie urządzeń klimatyzacyjnych I wentylacyjnych minimum raz w roku, a najlepiej dwa razy wiosną i jesienią.
Jako przeciętni użytkownicy możemy mieć wpływ na czystość urządzeń klimatyzacyjnych we własnym domu, czy samochodzie. Możemy to zrobić sami lub zlecić profesjonalne czyszczenie, odgrzybianie i dezynfekcję klimatyzacji, które wykona autoryzowany serwis klimatyzacji. Zwróćmy uwagę, że klimatyzowane pojazdy jak autobusy, taksówki, czy budynki użyteczności publicznej to również duże siedliska bakterii. Dlatego również firmy świadczące usługi powinny dbać o to, aby środowisko z którego korzystają ich klienci było zachowane w czystości i stwarzało bezpieczne warunki nie tylko w okresie letnim, ale przez cały rok.
Legionella w klimatyzatorach w budynkach to trudny przeciwnik, aby mu przeciwdziałać już na etapie projektowania instalacji należy zwrócić uwagę na miejsce rozmieszczenia poszczególnych urządzeń. Warto postarać się, by użyte materiały nie sprzyjały rozwojowi patogenów, a co ważne by użytkownik miał łatwy dostęp do ich dezynfekcji i konserwacji.
Prawidłowe użytkowanie to klucz do sukcesu, warto zwrócić uwagę na odpowiednią wilgotność powietrza, która przepływa przez wymiennik, daje to w pewnym stopniu szansę, by zapobiec gromadzeniu się drobnoustrojów biologicznych. Kontrola i uzdatnianie wody używanej w urządzeniach jest bardzo ważna, konserwatorzy powinni zadbać usunięcie kamienia i wyeliminowanie korozji.
Środek dezynfekcyjny, dla wielu osób to zbawienie, jednak co wybrać, by spełnił on należycie swoją funkcję? Na co zwrócić uwagę? W pierwszej kolejności czy preparat może być w ogóle zastosowany w systemach klimatyzacyjnych, w przeciwnym razie urządzenie może ulec uszkodzeniu. Następnie powinien on być preparatem biobójczym posiadającym pełne spectrum biobójcze, czyli aby usuwał wszystkie drobnoustroje: wirusy, bakterie w tym Legionellę pneumophilia, grzyby, prątki oraz spory bakterii. Skuteczność powinna być potwierdzona badaniami według norm europejskich EN. Preparat powinien być nietoksyczny, biodegradowalny a także posiadać odpowiednie atesty i certyfikaty, które zapewniają o bezpiecznym użytkowaniu, oczywiście zgodnie z zaleceniami. Wszystkie te cechy posiada gama preparatów NANOCLEAN® AIR.
Rozwój cywilizacji sprawia, że w otoczeniu pojawia się coraz więcej urządzeń, są to dodatkowe punkty, w których mogą gromadzić się szkodliwe patogeny. W obecnych czasach warto dobrze przemyśleć swoje postępowanie, zadbać o higienę i dezynfekcję. Warto zwrócić uwagę na wybór odpowiedniego sprzętu, który posiada wydajny system filtracji powietrza, daje to szansę na czyste powietrze, a temperatura i wilgotność pomieszczenia będzie optymalnie dopasowana do człowieka. Jednak nie zapominajmy, że wszystkie tego typu sprzęty i urządzenia trzeba sezonowo czyścić i dezynfekować oraz wymieniać filtry, gdy producent to zaleca. Nikt lepiej nie zadba o urządzenia jak autoryzowany serwis klimatyzacji, który stosuje gamę preparatów NANOCLEAN® AIR. Przegląd, konserwacja, czyszczenie, dezynfekcja to bardzo ważny element, który może uchronić wiele osób przed niebezpieczną bakterią Legionella pneumophilia oraz innymi niebezpiecznymi drobnoustrojami.
